Gagavuz Türkleri Kimdir? (Gagavuzya)

görsel.a.1

Gagavuzya, Moldova Cumhuriyeti'ne bağlı bir özerk devlettir. Ülkeye ismini veren Gagavuzlar Oğuz Türkü kökenlidir ve Gagavuz kelimesinin Gök-oğuzdan türediği düşünülmektedir. Paul Wittek'e göre Gagavuz kelimesi Anadolu Selçuklu Hükümdarı II. İzzeddin Keykavus ile bağlantılıdır.

Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından Moldova Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nden ayrılan ve 1990 – 1994 yılları arasında bağımsız olduktan sonra barışçıl olarak Moldova Cumhuriyetine katılan devlet. Günümüzde Gagavuzya otonom bölgesi olarak adlandırılmaktadır.

Şu an yaklaşık 250 bin Gagavuz, eski SSCB topraklarında yerleşiktir. Büyük bir kısmı Moldova güneyindeki Bucak yöresinde yaşamaktadır. Gagavuz köyleri Ukrayna'daki Odesa ve Zaporojye illerinde, Romanya, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Kabardey'da yer almaktadır. Moldova'da "Gagavuz Cumhuriyeti" dışında, Kişinev'de 8.000, Bender'de 1.600 ve Dinyester nehrinin kuzey yakasında 3.300, Balkanlar'daki Bulgaristan ve Yunanistan'da yaklaşık 20 bin Gagavuz yaşamaktadır.

Gagavuzlar Ortodoks Hıristiyan kökenli etnik Türklerdir. Bizans yazılı kaynaklarında Oğuzlar 11. yüzyılda Tuna nehrini geçip Balkanlardaki Makedonya, Paristrione, Yunanistan ve Bulgaristan.da yerleşen göçebe boyları olarak kaydedilmiştir.

                             Görsel.a.2

Görsel.a.1 : Gagavuzya Bayrağı 

Görsel.a.2 : Gagavuzya nın Coğrafi konumu

Yazar: Baturalp Pekeş / @kutluturktarihi 

Timur Türk mü Moğol mu??

Büyük Türk Hükümdarı Emir Timur’un Türklüğü hakkında Tarihçilerin görüşleri 

– Zeki Velidî Togan onun Barlaslar’a mensup ve Cengiz soyundan bir Türk olduğunu yazmaktadır. Togan’a göre Cengiz Türk’tür.[1] Timur da Cengiz ile aynı  kökten olduğu için o da Türk’tür.[2]

– Rene Grousset ise Timur’un kendi zamanında yazılan kitaplarda soyunun Cengiz’e dayandırıldığını, halbuki onun Moğollukla alâkası olmadığını belirterek Timur’un Türk olduğunu söylemektedir.[3]

 – Prof. Dr. İsmail Aka Timur ve Devleti adlı eserinde, Timur ve Cengiz’in aynı soydan geldiklerini yazmaktadır ancak, Türk veya Moğol olduğu konusunda bir şey söylememektedir. Ona göre Timur’un ilk evlilikleri ve kız kardeşlerinin yaptığı evlilikler onun soyunun alelade bir yere bağlanmadığını göstermektedir. [4]

– Prof. Dr. Ahmet Taşağıl, Barlas’ların Karluklara Orta Göktürklere dayandığını belirtmiştir.

– Prof. Dr. Hayrunisa Alan da Timur ve Cengiz’in uzak atalarının bir olduğunu belirtmektedir.[5] Ancak, o da İsmail Aka gibi Timur’un Türk ve Moğol olduğu konusunda bir şey dememektedir.

– Jean-Paul Roux’a göre ise Timur Türkleşmiş bir Moğol olduğunu ileri sürmektedir.[6]

– Hüseyin Nihal Atsız, Emir Timur Hakkında: Aksak Temir Bek’in bir Barlas gibi olması ve Barlasların Moğol uruğu sayılmasında Temir’in Türklüğüne engel değildir. Ruslar tarafından Temir’in mezarını açmak suretiyle yapılan incelemeler onun da uzun boylu ve beyaz tenli olduğunu ortaya koymuştur ki eski Arap ve Fars edebiyatlarındaki Türk tavsifine tamamen uygundur. Üstelik Temir’in anadili de Türkçe’dir. demiştir.[7]

– Prof. Dr. Ekrem Buğra Ekinci, Emir Timur aslen Moğoldur. Moğollar, Cengiz’den üç kuşak sonra Müslümanlaşmış ve komşusu olan Türklerle karışmıştı. Timur’un ana dili Türkçe idi.[8]

– Yavuz Bahadıroğlu, Timur Müslüman’dır ve Türk’tür. Bunda kuşku yok. Hatta meşhur Tüzükat‘ında kendisini “Allah’ın kılıcı” olarak tanıtmaktadır. [9]

– Namık Kemal Zeybek, Timur’un atalarından birilerinin Moğol asıllı olması doğru olsa bile o Türk’tür [10]
 

YARARLANILAN Kaynaklar:

1)Zeki Velidî Togan, a.g.e, s.67-69

2)Zeki Velidî Togan, a.g.e, s.64; dipnot 27, s. 432

3)Rene Grousset, Bozkır İmparatorluğu, İstanbul: Ötüken Neşriyat, 1999, s. 449

4)İsmail Aka, Timurlular Devleti, syf.4

5)Hayrunisa Alan,Bozkırdan Cennet Bahçesine Timurlular, syf. 25

6)Jean-Paul Roux, Türklerin Tarihi, İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 2007, syf.308

7)Ötüken, 23 Temmuz 1966, Sayı: 31 – 32, Hüseyin Nihal Atsız

8)Türkiye Dünden Bugüne, NÂMAĞLUP BİR HÜKÜMDAR, Ekrem Buğra Ekinci
9)Time Türk, 28.07.2010,Timur ‘Türk Büyüğü’ müdür?, Yavuz Bahadıroğlu
10)Radikal Gazetesi,26/08/2009, Timur Türk mü? Türk kim?, Namık Kemal Zeybek

-Baturalp Pekeş: Bende Değerli Tarihçilerimizin Görüşlerinden Faydalanarak Timur un Cengiz Han ın soyundan gelen bir Türk olduğunu Düşünüyorum umarım bu yazıda sizlere faydalı olabilmişimdir.